Juridisch Advies
Schakenraad: Rechten van het zedenslachtoffer als benadeelde partij in het strafproces
Aan de rechten van slachtoffers wordt de laatste jaren steeds meer aandacht besteed. Maar welke rechten heeft een slachtoffer op dit moment?
Recht op informatie
De wet regelt op welke manier de politie en de officier van justitie het slachtoffer van informatie moet voorzien. Een slachtofferadvocaat kan helpen bij het verkrijgen van de juiste informatie. Voor de rechter geldt alleen de wettelijke verplichting om in bepaalde gevallen een afschrift van een vonnis en proces-verbaal te verstrekken. Ook hier kan een advocaat bij helpen.
Recht op kennisneming, afgifte en toevoeging processtukken
Een slachtoffer kan verzoeken om kennis te nemen van processtukken die voor hem of haar van belang zijn, alsook de afgifte ervan. Verder kan het slachtoffer de officier van justitie verzoeken om stukken die hij of zij relevant acht voor de beoordeling van de zaak of voor zijn vordering toe te voegen aan het dossier. Dergelijke verzoeken moeten onderbouwd zijn en het belang van het slachtoffer moet duidelijk zijn.
Recht op bijstand en tolk
Tijdens het voorbereidend onderzoek en op de zitting kan het slachtoffer zich laten bijstaan. Dit kan door zijn wettelijk vertegenwoordiger, een persoon naar keuze of een advocaat. Daarnaast kan het slachtoffer dat onvoldoende Nederlands spreekt of begrijpt zich laten bijstaan door een tolk. Het inschakelen van een gespecialiseerde slachtofferadvocaat is in beginsel kosteloos voor slachtoffers in een zedenzaak.
Spreekrecht
De officier van justitie beschuldigt verdachte ergens van. Deze beschuldiging wordt vastgelegd in de tenlastelegging. Als er sprake is van een minderjarig kind als slachtoffer mag de vader of moeder die een nauwe band met het kind heeft en verzorger van dat kind iets zeggen tijdens de zitting. Is het slachtoffer overleden, dan mogen maximaal drie nabestaanden spreken. De wet bepaalt welke nabestaanden hierop recht hebben.
Recht om te voegen c.q. schadevergoeding te claimen
In principe kunnen slachtoffers van een zedenzaak op twee manieren schadevergoeding claimen. Zij kunnen hun financiële schade proberen te verhalen bij de burgerlijke rechter of zich als benadeelde partij voegen in het strafproces.
Voordelen van voegen in het strafproces:
- Het slachtoffer niet een langslepende civiele procedure hoeft te voeren;
- De strafrechter kan op verzoek de schadevergoedingsmaatregelen en voorschotregeling kan opleggen. Als de verdachte wordt veroordeeld tot betaling van schadevergoeding, wordt het CJIB hiermee belast.
Nadeel van voegen in het strafproces:
- De schadevordering mag geen onevenredige belasting van het strafgeding zijn, zodat bijvoorbeeld toekomstige schade niet toegewezen zal worden. De burgerlijke rechter kan een verzoek tot schadevergoeding veel uitgebreider beoordelen. In bepaalde gevallen is het daarom zinvol om een gedeelte van de schadevergoeding te claimen via het strafproces en een gedeelte bij de burgerlijke rechter. Het is belangrijk dat hierin een goede afweging wordt gemaakt.
In dit artikel zijn de slachtofferrechten slechts kort besproken, er is nog veel meer over te vertellen. Heeft u vragen naar aanleiding van de beschreven rechten, neem dan contact met ons op. We informeren u graag over alle aspecten.
Anne Damen-Verstappen
Advocaat
