Juridisch Advies
Corona en de zelfstandige met letselschade
"Het Covid19-virus treft alle inwoners. Ook de zelfstandig ondernemer. Sinds week 12 ligt werkend en ondernemend Nederland voor een groot deel stil. En springt de Overheid financieel bij". Zo begint de brief die onlangs in één van onze zaken aan ons werd verzonden namens Nederlandse aansprakelijkheidsverzekeraars. Voor een groot deel is dit waar. Immers, heb je personeel dan geldt de NOW-regeling met zijn loonsubsidie, voor de ondernemer zélf geldt de TOGS-regeling. Maar wat als u geen personeel heeft? Of als u nog harder wordt geraakt? Wat heeft dat voor een ondernemer met letselschade voor gevolgen? Ik leg dit uit.
Omzetdaling zonder ongeval
Iemand die door toedoen van een ander (bijvoorbeeld door een verkeersongeval) dusdanig ernstig letsel heeft opgelopen, en voor langere tijd niet meer in staat is om zijn gebruikelijke werkzaamheden (in loondienst of als zelfstandige) uit te voeren, lijdt schade. Het is een hoofdregel van het schadevergoedingsrecht dat de aansprakelijke partij de volledige schade moet vergoeden. Dit lijkt een simpel uitgangspunt, maar is vaak onderwerp van discussie. Met name de vraag wat nu precies het inkomen zou zijn geweest als het ongeval niet had plaatsgevonden. De aansprakelijke partij en/of diens verzekeraar zal nu immers gaan stellen dat een (kleine) zelfstandige ook zonder ongeval door deze crisis hoogstwaarschijnlijk geconfronteerd zou zijn geweest met een daling van zijn omzet.
Verrekening
Een andere discussie heeft te maken met verrekening. De overheid heeft een omvangrijk hulppakket voor ondernemers (waaronder zzp’ ers) in het leven geroepen. De ondernemer kan zich tot zijn gemeente wenden voor een dergelijke uitkering voor de duur van (vooralsnog) 3 maanden. Er wordt daarbij niet gekeken naar de financiële situatie van de verzoeker en ook vindt er geen vermogens- en/of partnertoets plaats.
Verwijzend naar het verbod op uitbetaling van een 'hoger bedrag dan dat de schade was' (het zogenoemde indemniteitsbeginsel) en de 'schadebeperkingsplicht' zal een verzekeraar er van uitgaan dat ook de ondernemer met letsel zich op korte termijn wendt tot de gemeente. En dat zijn belangenbehartiger deze uitkering, die de verzekeraar ‘schaderegelings-technisch’ als een gift zal zien en opneemt in de schadestaat als een opkomend voordeel. Met andere woorden: de verzekeraar zal verlangen dat deze uitkering niet alleen wordt aangevraagd maar ook wordt verrekend met de schade.
Ik kan me voorstellen dat dit als (te) dwingend voelt. Het komt echter vaak voor dat schade verlaagd of gecompenseerd wordt met uitkeringen. Denk hierbij aan uitkeringen uit sociale voorzieningen of uit sociale verzekeringen. De inhoud van de eerder aangehaalde brief doet vermoeden dat verzekeraars dit standpunt ook zullen innemen ten aanzien van de zogenaamde TOGS-regeling, op grond waarvan zelfstandigen een uitkering krijgen.
Dit voelt raar, want dit is bedoeld als gift. Bovendien wordt de schadevergoedingsplicht dan verlegd: niet de verzekeraar betaalt de schade, maar de overheid. De ondernemer kan daarom op zijn beurt aanvoeren dat het voordeel om te kunnen verrekenen in causaal verband moet staan met de schadeveroorzakende gebeurtenis. Dat geldt voor de Corona-uitkering natuurlijk niet. Wie gelijk krijgt is nog onduidelijk. Ik sluit niet uit dat de rechter dit uiteindelijk moet beslissen.
Guido Schakenraad
